07

lis 11

Arcydzięgiel litwor
Arcydzięgiel litwor. Autor: Anneli Salo - Źródło

Arcydzięgiel litwor

(Angelica archangelica L.)

Rodzina:

Baldaszkowate

Nazwy regionalne:

Andżelika, angielika, anielski korzeń, anielskie ziele, anżelika, archangelika, archanielski korzeń, arcydzięgiel kartuzów, arcydzięgiel lekarski, dzięgiel, dzięgiel litwor, dzięgiel lekarski, dzięgiel wielki, dzięgielnica, gołębie pokrzywy, litwor, lubszcza, ziele Św. Ducha

Czas zbioru:
  • Korzenie, pozyskiwane we wrześniu
  • Ziele, zbierane w okresie wegetacji
  • Młode, miękkie, soczyste łodygi i ogonki liściowe zbierane w maju

Wygląd:

Roślina dwuletnia, do 2 m wysokości. O mocnym przyjemnym zapachu. Łodyga gruba, dęta. Liście duże, potrójnie lub poczwórnie pierzastosieczne, o listkach jajowatych, brzegiem nieregularnie ząbkowanych. Kwiaty żółtozielonkawobiałe, zebrane w kuliste baldaszki, a te w baldach złożony. Kwitnie od maja do lipca. Owoc- rozłupnia.

Występowanie:

Rośnie dziko na skałach, brzegach rzek i potoków górkich, w wilgotnych zaroślach. Można ją spotkać w Tatrach i na północy Polski. W pozostałych częściach kraju czasem uprawiana w ogrodach.
Roślina chroniona!

Zastosowanie:

  • Odwar z korzeni – w chorobach i zaburzeniach czynności przewodu pokarmowego (bóle brzucha, kurcze żołądka, atonia jelit, brak apetytu, odbijanie, bezsoczność, nerwica żołądka), w słabym wydzielaniu żółci i oddawaniu moczu, nieregularnym wypróżnianiu, dolegliwościach czynnościowych serca, zawrotach głowy, w zatruciach pokarmowych, nikotynowych i alkoholowych.

  • Wyciąg alkoholowy z korzeni ma podobne zastosowanie jak odwar, jednak o nieco silniejszym działaniu. Stosowany jest ponadto do nacierania w bólach reumatycznych i nerwobólach.

  • Kąpiele z dodatkiem naparu z ziela uśmierzają bóle reumatyczne i nerwobóle.

  • Zastosowanie kulinarne
    Korzeń arcydzięgla stosuje się jako przyprawę. Ma przyjemny, mocny zapach i oryginalny gorzkawy smak z lekką domieszką słodyczy. Jest używany jako dodatek do sosów, w produkcji kostek bulionowych i nalewek.
    Młode łodyżki i ogonki liściowe smaży się w cukrze tworząc popularną we Francji konfiturę.

Preparatów z arcydzięgla nie należy stosować w stanach zapalnych jelit i nerek.

Kategorie przepisów