24

gru 12

Berberys zwyczajny
Berberys zwyczajny - Źródło

Berberys zwyczajny

(Berberis vulgaris L.)

Rodzina:

Berberysowate

Nazwy regionalne:

Berberys, berberys pospolity, białe ciernie, cierń biały, czerwona glika, kalina, kalina włoska, kwasica pospolita, kwaśnica, kwaśnica kalina, kwaśnica pospolita, omor, omar, piwnik, porzeczka

Czas zbioru:
  • Liście, pozyskiwane w maju i czerwcu
  • Kora, pozyskiwana na wiosnę lub jesienią (tylko przy niszczeniu krzewów)
  • Korzenie, pozyskiwane na wiosnę lub jesienią (tylko przy niszczeniu krzewów)
  • Owoce, zbierane w sierpniu i we wrześniu

Wygląd:

Krzew pokryty cierniami, od 1 do 4 m wysokości. Gałązki łukowo zwisające, zaopatrzone w liczne, trójdzielne kolce, nad którymi wyrastają krótkopędy z liśćmi i kwiatami. Liście jajowate lub eliptyczne, z przodu zaokrąglone, brzegiem ostro ząbkowane, krzaczaste. Kwiaty barwy złotożółtej, o pięciu lub sześciu płatkach korony, zebrane w zwisłe grona, wydzielają silny zapach. Kwitnie od kwietnia do czerwca. Owocami są szkarłatne lśniące podłużne jagody o długości około 1 cm. Owocuje od września do października.

Występowanie:

Charakterystyczne dla tej rośliny jest występowanie na spodniej stronie liści rdzy zbożowej w postaci pomarańczowych plamek. Rdza przenosi się na zboża, dlatego berberys, kiedyś powszechnie spotykany w naturze został obecnie wytępiony i spotyka się go raczej w uprawach. Można go znaleźć na skraju lasów, leśnych polany, żywopłotach, zaroślach, na miedzach,  nieużytkach, przychaciach i parkach.

Zastosowanie:

  • Odwar z liści pobudza wytwarzanie żółci i zwiększa jej przepływ, ma zastosowanie w stanach zapalnych wątroby i woreczka żółciowego, kamicach żółciowej i nerkowej, skazie moczanowej, w chorobach nerek

  • Odwar z kory lub korzeni stosuje się w zaburzeniach trawienia, w braku apetytu, w kamicy żółciowej, w przewlekłym zapaleniu wątroby, zahamowaniu wytwarzania żółci, w kamicy nerkowej.

  • Okłady z papki z liści łagodzą dolegliwości reumatyczne i nerwobóle.

  • Sok ze świeżych owoców – w zakażeniach bakteryjnych, jako środek poprawiający przemianę materii, witaminizujący organizm, zwiększający odporność na zakażenia bakteryjne, uelastyczniający naczynia krwionośne, pomocny w chorobach gorączkowych, przeziębieniach, grypie, gośćcu, zaburzeniach trawiennych, zaparciach, braku łaknienia i przyswajania pokarmów.

  • Odwar z suszonych owoców ma podobne działanie jak sok ze świeżych owoców.

  • Przymoczki nasączone odwarem z owoców wzmacniają włosowate naczynia krwionośne, zapobiegają ich rozszerzaniu się i powstawaniu drobnych wybroczyn, są stosowane w dolegliwościach skórnych

  • Zastosowanie kulinarne
    Młode listki dodaje się do sałatek i zup.
    Z owoców berberysu otrzymuje się lecznicze i witaminizowane soki, syropy, konfitury. Sok z owoców zastępuje cytrynę i może być przechowywany latami. Owoce berberysu są kwaśne, zawierają dużo witaminy C. Dlatego berberys nazywany jest często „polską cytryną”.

Kora i korzenie rośliny zawierają trujący alkaloid. Mogą mieć szkodliwy wpływ na serce, trzustkę i wątrobę. Leczenie preparatami z berberysu należy podejmować w porozumieniu z lekarzem fitoterapeutą.

Kategorie przepisów