16

mar 13

Pierwiosnek lekarski
Pierwiosnek lekarski - Źródło

Pierwiosnek lekarski

(Primula veris L. (Primula officinalis (L.) Hill.))

Rodzina:

Pierwiosnkowate

Nazwy regionalne:

Boża ruczka, bukwica biała, klucycki, klucyki, klucze św. Piotra, kluczyk, kluczyki krase, kluczyki niebiańskie, kluczyki niebieskie, kluczyki św. Jana, kukawcze rękawice, kukawka, kurzy stopka, kurzy stopy, łuszczak, paraliże ziele, pierwianek, pierwiastka, pierwiosnek, pierwiosnek wiosenny, pierwiosnka, piżmowe ziele, prymula, przylaszczka, ziele paraliżowe

Czas zbioru:
  • Korzenie pozyskiwane (z plantacji) jesienią
  • Kwiaty (całe kwiatostany bez łodyżek) pozyskiwane w okresie kwitnienia

Wygląd:

Niska bylina do 30 cm wysokości, o ukośnie ustawionym kłączu, z licznymi korzeniami. Liście odziomkowe zebrane w rozetkę, jajowate, ogonkowe, o długości 5-20 cm, nieregularnie ząbkowane, blaszka silnie pomarszczona, unerwienie od spodu owłosione. Pędy kwiatostanowe kutnerowato owłosione. Kwiaty złocistożółte, z pomarańczowymi plamkami w gardzieli, zebrane w szczytowe kwiatostany baldachowate na bezlistnym ogonku, o wysokości do 20 cm. Kwiaty są lekko otwarte, skierowane wszystkie w jednym kierunku. Kielich rozdęty, płatki korony zrośnięte w dolnej części. Kwitnie od marca do maja. Owocami są cylindryczne torebki do 1 cm długości.

Występowanie:

Widne lasy liściaste, zarośla, suche łąki, wzgórza, pastwiska. Również uprawiana (dla celów farmaceutycznych). Roślina pod ochroną częściową, rzadko spotykana.

Zastosowanie:

  • Odwar wodny z korzeni i kwiatów – w nieżytach jamy ustnej, gardła, krtani i oskrzeli, w uporczywym, suchym kaszlu, w zawrotach głowy oraz pomocniczo w pylicy, rozedmie, astmie i gruźlicy płuc

  • Wyciąg alkoholowy z kwiatów i korzeni ma podobne zastosowanie jak odwar wodny

  • Przymoczki nasączone odwarem z kwiatów są pomocne w regeneracji tkanki skóry twarzy o cerze zwiotczałej, suchej, schorowanej

  • Kąpiele z dodatkiem naparu z korzeni i kwiatów oczyszczają i wydelikatniają naskórek (pozostawiają miodowy zapach)

Preparatów z pierwiosnka nie należy stosować w ostrych nieżytach żołądka, w krwawieniach wewnętrznych i stanach pooperacyjnych.

Kategorie przepisów