15

gru 11

Biedrzeniec anyż
Biedrzeniec anyż. Autor: David Monniaux - Źródło

Biedrzeniec anyż

(Pimpinella anisum L.)

Rodzina:

Baldaszkowate

Nazwy regionalne:

Anys, anyż, anyż ogrodowy, anyż zasiewny, anyżek, anyżek biedrzeniec, biedrzeniec, hanyż, hanyżek

Czas zbioru:
  • Owoce, zbierane od września do października
  • Świeże listki

Wygląd:

Roślina jednoroczna dochodząca do 50 cm wysokości. Łodyga wzniesiona, słabo rozgałęziona, obła, owłosiona. Liście dolne nerkowate, wyższe pierzastozłożone, o listkach jajowatych, brzegiem ząbkowanych, górne pierzastosieczne, o odcinkach lancetowatych. Kwitnie od kwietnia do lipca. Kwiaty ma drobne, białe, zebrane w baldachy złożone (kiście). W sierpniu zawiązują się owoce. Są to owłosione zielonoszare rozłupnie z wyglądu przypominające owoce pietruszki. Owoce maja słodki smak, lekko szczypiący. Wydzielają przyjemny zapach, pochodzący do zawartych w nich olejków lotnych.

Występowanie:

Pochodzi z Egiptu i Azji Mniejszej. W Europie jest znany od IX wieku, kiedy zaczął być uprawiany w ogrodach królewskich Karola Wielkiego. Od XII-XIII wieku został rozpowszechniony na Półwyspie Pirenejskim i w Tunisie.
Obecnie jest uprawiany na dużą skalę w krajach śródziemnomorskich, w Europie Środkowej, Japonii i Ameryce Południowej. W Polsce sieje się go czasem w ogrodach, szczególnie na południu kraju, ale uprawa nie zawsze się udaje. Czasem występuje zdziczały na miedzach.

Uprawa:

Anyż wymaga ciepłego, osłoniętego od wiatru miejsca oraz pulchnej żyznej gleby. Rozmnaża się go z nasion, w kwietniu.

Zastosowanie:

  • Surowcem leczniczym są owoce. Zawierają one olejek lotny, którego głównym składnikiem jest anetol, działający wykrztuśnie, wiatropędnie i rozkurczająco.

  • Napar z owoców stosowany jest jako łagodny lek wykrztuśny w chorobach dróg oddechowych w chrypce, suchym kaszlu, astmie. Jest pomocny w astmie oskrzelowej i rozedmie. Jest też przydatny w zaburzeniach trawiennych, przy zaparciach i wzdęciach, bólach brzucha, kolce, szczególnie u dzieci jako środek wiatropędny, w braku łaknienia, chorobach gorączkowych. Jest również środkiem mlekopędnym, pobudza wydzielanie mleka u karmiących matek. Może być używany w bólach głowy.

  • Syrop z owoców stosuje się w nieżytach oskrzeli.

  • Powidła mają podobne działanie jak napar. Otrzymuje się je przez zmieszanie kilku łyżek zmielonych nasion z miodem lub syropem.

  • Kąpiele z dodatkiem naparu z owoców mają działanie odkażające, odprężające, są pomocne w leczeniu świerzbu i bezsenności (pozostawiają specyficzny zapach)

  • Zastosowanie kulinarne
    W kuchni używa się suszonych owoców i świeżych listków jako dodatku do sałatek, surówek, mieszanek ziołowych i przy kiszeniu ogórków. Owoce są aromatyczną przyprawą do pierników, kruchych ciastek, pieczywa, zup, sosów, kapusty czerwonej, soku jabłkowego, przetworów z dyni i powideł śliwkowych. Są też dodatkiem do alkoholi.
    Preparaty z biedrzeńca są szczególnie zalecane dzieciom, osobom w podeszłym wieku i matkom karmiącym.

Preparatów z biedrzeńca nie należy stosować w ostrych nieżytach żołądka, jelit, nerek, w chorobie wrzodowej przewodu pokarmowego i krwawieniach wewnętrznych.

Kategorie przepisów